Polyp mũi là khối tròn giống nang nhỏ, có thể làm tắc nghẽn mũi, gây biến chứng khó thở, viêm xoang, song thị hoặc 2 mắt xa nhau bất thường,… Vì vậy, cần phát hiện và điều trị sớm polyp mũi. 2 phương pháp điều trị bệnh chủ yếu là dùng thuốc và phẫu thuật.

1. Tổng quan về polyp mũi

Polyp mũi phát triển từ mô viêm của niêm mạc mũi. Niêm mạc là lớp bảo vệ bên trong mũi và các xoang, đồng thời làm ẩm không khí được hít vào. Khi bị kích thích do viêm hoặc dị ứng, niêm mạc mũi sẽ sưng và đỏ, có thể gây sổ mũi. Khi niêm mạc mũi bị kích thích kéo dài có thể hình thành polyp mũi. Polyp mũi là một khối tròn giống nang nhỏ, có thể làm tắc nghẽn mũi.

Các tác nhân gây polyp mũi bao gồm: Viêm xoang mạn tính hoặc tái phát, hen suyễn, bệnh xơ nang, viêm mũi dị ứng, hội chứng Churg-Strauss, nhạy cảm với các thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) và có khuynh hướng di truyền do các gen gây ra đáp ứng của niêm mạc mũi với các tác nhân gây viêm.

Polyp mũi là những khối mềm, không đau nằm bên trong mũi. Chúng thường xuất hiện ở những xoang phía trên dẫn lưu về mũi (nơi mắt, mũi và xương gò má gặp nhau). Thậm chí, bệnh nhân có thể không biết mình bị polyp mũi. Khi polyp mũi phát triển đủ lớn sẽ gây tắc nghẽn mũi, ngạt mũi kéo dài, chảy nước mũi, chảy nước mũi sau khi quá nhiều đờm chảy xuống thành sau họng, thở bằng miệng, ngưng thở khi ngủ, cảm giác về mùi giảm, cảm thấy tăng áp lực ở trán hoặc mặt, ngủ ngáy, đau đầu.

Polyp mũi nhỏ và đơn độc ít khi gây biến chứng. Tuy nhiên, một polyp lớn hoặc nhiều polyp nhỏ có thể gây ra những biến chứng như viêm xoang cấp hoặc mãn tính, khó thở khi ngủ, biến đổi cấu trúc của mặt gây song thị (nhìn đôi) hoặc 2 mắt xa nhau bất thường (là biến chứng hiếm gặp, thường xảy ra ở bệnh nhân xơ nang phổi).

2. Điều trị polyp mũi

Khi có dấu hiệu chuẩn đoán polyp mũi, người bệnh nên đi khám tại các cơ sở y tế để được chẩn đoán chính xác và có chỉ định điều trị thích hợp. Có 2 phương pháp chính điều trị polyp mũi là dùng thuốc và phẫu thuật. Dùng thuốc khi polyp còn nhỏ và cần tuân thủ chặt chẽ chỉ định của bác sĩ để tránh tác dụng phụ. Với các polyp lớn gây khó thở, mất khứu giác, ù tai,… hoặc biến chứng khác thì cần phẫu thuật nội soi để cắt polyp mũi và mổ xoang, tạo sự thông thoáng trong mũi xoang và giảm khả năng tái phát polyp.

2.1 Điều trị nội khoa – dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa

Các thuốc chống viêm có thể làm giảm kích thước polyp mũi và giảm các triệu chứng tắc nghẽn mũi. Cụ thể là:

• Thuốc xịt mũi chứa corticosteroid: Như triamcinolone (Nasacort), fluticasone (Flonase), budesonide (Rhinocort), flunisolide (Nasarel) hoặc mometasone (Nasonex) điều trị cho bệnh nhân có một hoặc nhiều polyp mũi nhỏ. Các thuốc này có tác dụng giảm phản ứng viêm, tăng luồng không khí qua mũi và giúp làm teo nhỏ polyp. Tuy nhiên, khi ngừng sử dụng, các triệu chứng có thể quay trở lại nhanh chóng. Tác dụng phụ của thuốc xịt mũi chứa steroid bao gồm chảy máu mũi, viêm họng hoặc nhức đầu;
• Thuốc corticoid đường uống hoặc tiêm như prednisone: Có thể được sử dụng nếu thuốc xịt mũi không hiệu quả. Tuy nhiên, đây không phải là giải pháp lâu dài vì thuốc corticoid có thể gây ra nhiều tác dụng phụ như ứ dịch, tăng huyết áp và tăng nhãn áp;
• Thuốc kháng histamin hoặc thuốc kháng sinh: Dùng điều trị viêm xoang hoặc viêm mũi dị ứng, giúp giảm triệu chứng ngạt mũi dù không loại trừ được polyp;
• Thuốc kháng nấm: Một số trường hợp viêm xoang mạn là hậu quả của phản ứng miễn dịch bất thường của cơ thể đối với vi nấm ở môi trường xung quanh. Vì lý do này, bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân sử dụng thuốc kháng nấm, kết hợp với phẫu thuật cắt bỏ những mảnh vi nấm.

2.2 Phẫu thuật polyp mũi

Mổ polyp mũi được chỉ định khi dùng thuốc không hiệu quả. Đối với bệnh nhân xơ nang phổi có polyp mũi, đề kháng với corticoid thì phẫu thuật cắt polyp mũi là lựa chọn duy nhất. Các phương pháp phẫu thuật được lựa chọn tùy thuộc vào số lượng và vị trí của polyp. Cụ thể là:

• Cắt polyp: Chỉ định cho polyp nhỏ và đơn độc, có thể cắt polyp dễ dàng bằng cách dùng một dụng cụ cơ học nhỏ để hút hoặc một máy vi cắt lọc (microdebrider). sau khi cắt polyp, bệnh nhân được điều trị tình trạng viêm, thường sử dụng thuốc xịt mũi có chứa corticosteroid và đôi khi cần dùng thuốc kháng sinh, thuốc corticosteroid đường uống. Sau khi cắt polyp mũi, bệnh vẫn có thể tái phát và cần phẫu thuật lại;
• Phẫu thuật nội soi xoang (Endoscopic sinus surgery): Là phương pháp phẫu thuật rộng hơn, không chỉ cắt polyp mà còn mở cả phần xoang nơi polyp hình thành. Nếu xoang bị nghẹt và viêm, bác sĩ sẽ mở rộng thêm hốc xoang. Bác sĩ đưa một ống soi mềm, nhỏ có gắn camera và một dụng cụ nhỏ ở đầu vào mũi bệnh nhân, tìm polyp và các cấu trúc bất thường khác rồi cắt bỏ chúng. Phẫu thuật nội soi chỉ rạch những đường rất nhỏ nên vết mổ sẽ nhanh lành và ít đau hơn các kiểu phẫu thuật khác. Tuy nhiên, bệnh nhân vẫn cần vài tuần để phục hồi sức khỏe hoàn toàn và polyp vẫn có nguy cơ tái phát.

Sau phẫu thuật, bệnh nhân cần xịt rửa mũi bằng nước muối sinh lý để phòng ngừa polyp mũi phát triển trở lại.

3. Phòng ngừa và hạn chế diễn tiến của polyp mũi như thế nào?

• Tránh các chất kích thích: Ô nhiễm không khí, khói bụi, phấn hoa vì các chất kích thích sẽ khiến tình trạng viêm nặng hơn, kích thích các xoang gây dị ứng, hình thành polyp mũi;
• Điều trị dứt điểm các bệnh hen suyễn hay dị ứng vì đây là những căn bệnh dễ gây polyp mũi;
• Giữ vệ sinh mũi tốt bằng cách thường xuyên rửa tay, chống lây nhiễm vi khuẩn để tránh nguy cơ mắc viêm mũi dị ứng, viêm xoang;
• Giữ độ ẩm cho môi trường xung quanh để cải thiện tình trạng hô hấp ở các xoang, tránh viêm và tắc nghẽn;
• Rửa mũi thường xuyên bằng nước muối để giúp lưu thông không khí trong mũi dễ dàng, loại bỏ các chất gây dị ứng và chất kích thích khác. Nên dùng nước muối không pha chất bảo quản benzalkonium để tránh gây kích ứng niêm mạc mũi.

Polyp mũi không quá nguy hiểm nhưng gây ảnh hưởng khá nhiều tới chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Vì vậy, khi gặp các vấn đề như nghẹt mũi, chảy nước mũi, cảm giác về mùi giảm, viêm mũi xoang kéo dài,… bệnh nhân nên đi khám chuyên khoa tai mũi họng để kiểm tra, chẩn đoán chính xác tình trạng sức khỏe của mình và có can thiệp điều trị hợp lý.

Nguồn: Bệnh Viện Vinmec

Share

Facebook

Google+

Twitter

Linkedin